Op weg naar de Mickhoeve passeer je op het domein van De Mick nog de resten van de oude oefentuin, een experiment uit 1980. De Mickhoeve zelf is een historische boerderij die uit de middeleeuwen stamt.
Toen de vzw Heropbeuring in de lente van 1923 voor het eerst voorstelde aan de Commissie van Openbare Onderstand van Antwerpen om het domein rond de Mickhoeve in Brasschaat te huren, moest eerst een pachter overtuigd worden om een pachtvoorstel voor hetzelfde terrein in te trekken.
De geschiedenis van de Grote Mik gaat terug zeker tot de jaren 1300. De gronden die de naam dragen van De Mick werden in 1280 door jonkvrouwe Isabella van Breda geschonken aan het Sint-Elisabethgasthuis van Antwerpen. Dankzij opzoekingen van Ward Van Osta en van Regionaal Landschap De Voorkempen kennen we de lijst van pachters die teruggaat tot het begin van de 15e eeuw. Uit andere historische opzoekingen leren we dat mik of micke kort is voor een zogenaamde mikgalg of een paal met één arm, tot galg dienende. Het was in de middeleeuwen gebruikelijk om buiten de woonkernen een galg op te richten ter executie van boosdoeners maar evengoed als waarschuwing voor naderende reizigers met slechte bedoelingen. Zo vinden we in Gent en Mechelen nog steeds aanduidingen als Galgenberg.
Aanvankelijk hield het sanatorium zich weinig bezig met de oude Mickhoeve, die enigszins opzij van het gebouwencomplex was gelegen. Er werd een pachter aangetrokken, Piet Looyen, die de hoeve nog enkele decennia lang bleef uitbaten. Er werden beesten gehouden, onder meer koeien - gekend als de koeie van de Loeie - die af en toe uitbraken en in het sanatoriumgebouw inbraken, tot in het mortuarium toe! De pachter leefde echter niet in de hoeve en de runderen liepen gewoon in de middeleeuwse ruimtes rond.
Tegelijk werd de Mickhoeve ook gedeeltelijk gebruikt door Sana De Mick. Er werden groenten en varkens gekweekt, nog tot in de jaren 1980. Ook was er in de jaren 1950-1960 in een kamertje een laboruimte gevestigd waar cavia's in hokken werden gehouden als proefdieren om diagnoses te bepalen van de sanatoriumpatiënten.
Rond 2015 werd op initiatief van directielid Roeland Decraene begonnen met een heropwaardering van de leegstaande Mickhoeve. Aanvankelijk als privé-initiatief slaagde hij erin om geleidelijk de oude verwaarloosde lokalen opnieuw toegankelijk te maken en een nieuwe functie te geven als recreatieruimte voor De Vrije Vlinder en het woonzorgcentrum.
In de zomer van 2020 werd het terras voor de Mickhoeve voor het eerst ingericht als Zomerbar. Heel de zomer door konden de bewoners bij mooi weer terecht in deze pop-up cafetaria, met een foodtruck, tafels, stoelen, parasols, drank, koffie en ijsjes.
Decraene licht het initiatief als volgt toe: "Je moet rekenen dat mensen die hier verblijven altijd moeten samenleven met andere mensen, maar die hebben eigenlijk nooit gekozen om hier te wonen, het is noodgedwongen. Ik kan mij voorstellen dat je er soms echt eens tussenuit wil. Dan is die hoeve op vijftig meter afstand een perfecte locatie om eens in een totaal andere omgeving te komen. We hebben ook een boomgaard laten aanplanten, daar willen we nu volgend jaar ook nog een wandelweg doorheen laten maken, zodanig dat mensen dit echt als rustpunt kunnen gebruiken om zo eventjes uit die institutionaliserende omgeving te geraken. Je kan ook binnengaan in de hoeve, die is helemaal nog authentiek van binnen en we hebben die ingericht als een gezellige omgeving. Er kan ook vergaderd worden, mensen kunnen daar ook gewoon op afspraak komen en eens aan de haard gaan zitten. Wat er ook gebeurt, families vragen mogen wij daar niet eens een BBQ doen? Medewerkers hebben al eens gevraagd mogen we daar geen teambuilding doen, dit kan allemaal."
Daarnaast is er ook de zogenaamde oefentuin. Een stukje bos tussen het sanatoriumgebouw en de Mickhoeve werd voorzien van wandelpaden en allerlei installaties en tuigen om kinesitherapeutische oefeningen te doen. De oefentuin werd plechtig geopend in 1980 maar kende minder succes dan gehoopt. Decraene wijst op het vooruitstrevende karakter van het toenmalige initiatief: "Het was toen revolutionair. Vandaag spreekt men in de zorg over alles wat met groen te maken heeft, natuurbeleving, bewegen, dat is nu een hype. Eigenlijk is die oefentuin toen veertig jaar zijn tijd vooruit geweest, dat moet toen spectaculair geweest zijn."
De oefentuin had natuurlijk ook nadelen, omdat het buitenshuis was konden de oefeningen enkel plaatsvinden als het onvoorspelbare weer het toeliet. Maar het grootste probleem in de jaren 1980 was dat er telkens een kinesist mee naar buiten moest om de oefeningen samen met de sterk hulpbehoevende patiënten te doen. Dat was in die tijd veel te arbeidsintensief en in de loop van de jaren 1990 geraakte de oefentuin in onbruik. Bij de heraanleg van de parking vooraan het gebouw in 2005 werd een deel van de oefentuin in beslag genomen.
Vandaag is er opnieuw belangstelling om deze bosrijke ruimte een bestemming te geven. Er worden pogingen gedaan om de oude installaties opnieuw bloot te leggen en er zijn plannen om de ruimte als recreatiegebied in te richten, bv. als een speeltuin voor kinderen van bezoekende families of als ontspanningsruimte voor bewoners en hun familie.
